Blog

Een ondoorgrondelijk boek dat uiteindelijk een goudstaaf blijkt

Het uur van de ster  van Clarice Lispector geeft zich niet makkelijk over aan de lezer. Misschien is zelfs een tweede lezing nodig om het spoor van goudklompjes te volgen en aaneen te kunnen smeden tot een staaf. En dan heb je wat!

De worsteling van een schijver met een verhaal. De verhaal-schrijver worstelt met de schepping van Macabéa: hoe haar verhaal zó te vertellen dat ze blijft wat ze is, een vrouw die zich nauwelijks bewust is van haar eigen bestaan, laat staan dat anderen zich daarvan bewust zijn. ‘Ik kan alleen onmogelijk zijn,’ laat de verteller haar zeggen. Het is op het moment dat ze een man tegen komt die haar een glimpje zicht geeft op een mogelijk bestaan: verliefd, verloofd, getrouwd.

De verteller hikt aan tegen dit moment: wanneer dit bestaan een verhaal moet worden, wanneer het meisje een individu zal zijn. Macabéa heet ze dan opeens.

Macabéa kan niet te lang het onderwerp van het bestaan zijn, want dat zou haar voor eeuwig veranderen van een meisje uit de massa, dat door niemand gezien wordt, tot een vrouw waarover boeken geschreven worden. Daarom heeft ze slechts een uur om een ster te zijn. Letterlijk, pas aan het eind van het boek komt haar wrange shining moment. Bovendien kost het lezen van haar verhaal niet veel meer dan een uur.

Maar bij mij is Macabéa in het geheugen gegrift. Ik zal haar nooit vergeten. Daarom is Het uur van de ster Boek van de week.

Boek van de week: ‘Zijn bloedige plan’ van Graeme Macrae Burnet

Het verhaal luidt dat Graeme Macrae Burnet, een Schotse schrijver waar niemand ooit van gehoord had vóór hij op de Man Booker 2016 shortlist terecht kwam, er bij toeval op stuitte. Peuterend in de geschiedenis van zijn opa, trof hij in een archief in het Schotse Inverness een schuldverklaring uit 1869 van ene Roderick Macrae aan. Een zeventienjarige boerenknaap die, ogenschijnlijk uit het niets, een driedubbele moord pleegde.

Macrae Burnet raakte gebiologeerd door het verhaal, en verzon er een heerlijke dossier-thriller omheen. Want behalve de ijzingwekkende verklaring van Roderick, lezen we ook de ‘aantekeningen’ van zijn advocaat Andrew Sinclair, medische rapporten, memoires van een crimineel antropoloog die zich met de zaak bemoeide en rechtbankverslagen.

Graeme Burnet construeert zo op onnavolgbare wijze een heerlijke whydunnit. Want dat de jongen de moorden pleegde, staat van meet af aan vast. En toch is ‘Zijn bloedige plan’ razend spannend. Bovendien geeft het boek een prachtig inkijkje in het bijna feodale leven van het Schotse platteland anno 1869.

Aanrader! Ook voor diegenen die ’thriller’ normaal gesproken een vies woord vinden.

Een mooie, warme avond

Het was zo warm. Iedereen leek te denken aan gekoelde wijn, limonade, terrassen en zwembaden. Misschien de tuin met een boek.

Geen weer voor de bespreking van zo’n serieus, somber boek als Sultan en de lokroep van de Jihad. Als verzachtende omstandigheid zorgde ik voor koud bier en stoeltjes in de tuin. En toen bleken we toch allemaal gewoon nog te kunnen nadenken, zinnen te kunnen formuleren en meningen te kunnen verdedigen. De non-fictie leesclub kwam bij elkaar in de tuin van de winkel.

Het werd een mooi gesprek over een heel goed boek, daar waren we het allemaal over eens. De compassie werd geroemd, die auteurs Van de Beek en Van Dyck tonen voor alle betrokkenen bij het drama van de 4 uitreizende jihadisten. De documentatie is grondig en de schrijfstijl meeslepend. ‘Integer,’ dat woord viel ook, over de manier waarop de journalisten van De Limburger het complexe probleem van radicaliserende Maastrichtse jongeren beschrijven.

Over die complexiteit praten we langer door. De rol van de school, ouders, de gemeenschap. Het gemak van het internet, de gebrekkige, eenzijdige informatievoorziening. We vragen ons af: ligt dit aan deze jongeren in deze situatie of zijn jongeren altijd vatbaar voor groeperingen die verlossing en strijd beloven? Vrolijk stemt het boek niet, maar uiteindelijk zouden alle deelnemers het aanraden. Zoals op het boek is vermeld, een citaat van Bas Heijne, ‘Het gaat alle Nederlanders aan.’