Blog

Filosoferen aan de keukentafel

Filosoferen aan de keukentafel is vol, helaas!

Wat is er mooier dan een goed gesprek? Zo’n gesprek dat zich ontspint en eindigt in overeenstemming, nieuwe inzichten. De energie die dat geeft! Iedereen herkent het gevoel waarschijnlijk. Maar wanneer had je voor het laatst zo’n gesprek? En wanneer verwacht je een volgende?

Wij weten het: vrijdag 13 februari hebben wij een goed gesprek in de winkel. We nodigen je van harte uit om mee te doen.

We doen het niet alleen. Jan Ewout Ruiter, co-auteur van Filosoferen aan de keukentafel, recepten voor een goed gesprek, komt ons helpen. We leren aan de hand van oefeningen uit zijn boek een filosofisch gesprek op te zetten, uit te bouwen en af te ronden. Zodat je niet alleen die avond, maar ook thuis, met vrienden, met je ouders of je kinderen een mooi en verdiepend gesprek kunt voeren.

Wat is er nodig voor een goed gesprek? Niet veel volgens de auteurs van Filosoferen aan de keukentafel. Ze laten zien dat je al met één vraag een onderwerp kunt uitdiepen. Een onderwerp hebben we dus wel nodig. Daarom nodigt Jan Ewout Ruiter de deelnemers uit een vraag, thema of kunstwerk mee te nemen dat er voor jou toe doet.

Het boek Filosoferen aan de keukentafel is nu al verkrijgbaar bij ons. Filosoferen aan de keukentafel: recepten voor een goed gesprek gaat in op vragen als: hoe voer je een dialoog? Hoe boek je voortgang? Wat is een geschikte onderzoeksvraag? De lezer krijgt tips om vanuit uiteenlopende, alledaagse onderwerpen een goed gesprek op gang te brengen.

De filosofen Jan Ewout Ruiter en Rudolf Kampers hebben de Stichting Leren Filosoferen (SLF) opgericht. Het doel van SLF is het bevorderen van filosofische gespreksvoering. De auteurs voeren filosofische gesprekken en trainen mensen in het leiden van die gesprekken. Ze werken volgens de socratische methode. De website van SLF: www.lerenfilosoferen.nl/aandekeukentafel

Poëzie uit Damascus

De eerste bijeenkomst van de Poëzie Leesclub bij Boekhandel Over het water stond in het teken van de bundel Weg van Damascus van de Syrisch-Palestijnse dichter Ghayath Almadhoun. Op donderdagavond 11 december kwamen vier lezers bijeen, en bespraken het werk onder leiding van Floor Buschenhenke.

Als Floor bij de eerste rondvraag wil weten wat iedereen van de bundel vond, zijn de reacties lovend. Almadhoun’s gedichten hebben de nodige emoties losgemaakt. Dit komt door de manier waarop hij over de oorlog in zijn geboorteland Syrië schrijft. Hij is erin geslaagd die oorlog zo dichtbij te halen als maar mogelijk is. Ook al zijn de thema’s zwaar, achter de poëzie van Almadhoun zitten eigenlijk gewoon verhalen van een man die vertelt over zijn leven. ‘Onoprechte verhalen’ noemt hij het in één van zijn gedichten, omdat hij zich schuldig voelt dat hij zijn land in oorlog de rug heeft toegekeerd. Almadhoun woont sinds 2008 in Stockholm.

In ‘Ik kan niet aanwezig zijn’ klinken heel duidelijk de verscheurdheid en het schuldgevoel door:

… ‘Ze lopen allemaal voor me langs, terwijl ik in het Noorden zit te denken aan het Zuiden en onoprechte verhalen schrijf om mijn afwezigheid toe te dekken en te verklaren dat ik niet aanwezig kan zijn.’ [p. 45]

Dat ‘onoprechte verhalen’ maakte op Marion een diepe indruk. ‘Je hoort dat hij zich verscheurd voelt doordat hij is weggegaan. Doordat hij zich schuldig voelt, kan hij niet oprecht zijn in zijn woorden.’ En toch schrijft hij, móet hij schrijven.

Dat hem dit zelf lijkt te verbazen, is te lezen in het gedicht ‘Hoe ik een dichter werd’.  Hierin maakt hij van verdriet en leed tastbare objecten die van eigenaar kunnen wisselen. Als de ‘ik’ andermans leed in handen krijgt, bezorgt dit hem niet alleen slapeloze nachten en wordt hij ‘een voorstander van de vredesbesprekingen’, maar – schrijft hij – ‘wat ik vooral opmerkelijk vond, is dat ik een dichter werd.’ Het dichterschap als overlevingsstrategie, observeert Jeanet. ‘Hèt doel van kunst.’

De bundel is geen lichte bundel. Almadhoun schrijft over heftige dingen. Over sluipschutters waaraan niet langer gerefereerd wordt als aan mensen, maar als aan ‘kogels’. In ‘Details’ geeft hij de ‘kogels’ weer hun menselijkheid terug.

‘Was ik degene die de kogel in de weg liep
en hem raakte?
Of was het de kogel die mij raakte?
Hoe moet ik nu weten op welke tijden hij langskomt en welke
richting hij zal inslaan?’  [p.16]

De absurde humor die her en der opduikt in de bundel vinden de lezers begrijpelijk. Het is een manier voor de schrijver om het ondraaglijke draaglijk te maken. Wouter: ‘Er moet iets menselijks zitten in die onmenselijke situatie.’ Annemiek refereert aan het Karel van het Reve-effect, die schijnbare lichtheid die de pijn des te duidelijker voelbaar maakt. Het wordt Almadhoun allemaal vergeven. Híj mag het, wrange grappen maken over de oorlog.

En ook al is de zwaarte bij de meesten na het lezen en bespreken van Weg van Damascus blijven hangen, er heerst toch ook iets van hoop. Hoop dat ook andere mensen bij het lezen van deze bundel iets meer zullen begrijpen van een oorlog die ver van ons bed is. Hoop dat er meer begrip zal zijn voor mensen die besluiten zo’n oorlog te verlaten om elders een vredig en menswaardig bestaan op te bouwen.

De leescoördinator bespreekt

Leesspecialist en leescoördinator op een basisschool, Johanna Ferwerda, las de AVI-boekjes Waar is Kat? (M4, 8,95) en De eitjesdief (M4, 8,95) van Mary Heylema:

‘Taalkunstenaar Mary Heylema komt met een spannende serie boekjes voor beginnende lezertjes! In De Eitjesdief en Waar is Kat? speelt een jongen voor detective. De schrijfster legt uit dat je dit woord leest als “Tik-tek-tif”.

Tik-tek-tif de Boer woont op een arcadische boerderij. Met zijn loep gaat hij op ontdekkingstocht. Een brief! “Wie weet is het een val. (…) Dat is vreemd. Het is verdacht.” (De Eitjesdief.) In Waar is Kat? wordt dit lievelingsdier pijnlijk  gemist. “Tik-tek-tif loopt rond. Op zoek naar Kat. Maar Kat is nergens. NIET BINNEN, NIET BUITEN, VREEMD.”

Dankzij  een briljante vondst krijgt de Boer de boef te pakken. “U bent een kat-nep-per. Een pak-nit-ter. Een, een kit-nep-per!” Doorwrocht taalgebruik, de onuitputtelijke fantasie van kinderen, een perfecte beheersing van leestechniek en vorm: zie daar enkele ingredienten van deze veelzijdige jeugdauteur.

Rasechte tekenaar Kristina Ruell roept met lange, lyrische lijnen en ruiterlijke, ronde vormen een warme wereld op. Samen met de schrijfster daagt zij de aandachtige lezer-kijker uit. He wat? Een zwart schaap (!) met witte (!) wol? (De Eitjesdief) Ligt Kat op bed of …? Loopt de sjouwer voor-  of achteruit? (Waar is Kat? )

Deze kostelijke serie leent zich uitstekend voor zelflezen, voorlezen, en samenlezen. Maar  ook voor drama, reflectie en vrolijke interactie. (En – weet u – een nieuwe de Boer is alweer in de maak!)’