Waar een wil is, is geen weg
Door Floor Buschenhenke
Deze koan is de titel van John Jansen van Galens ‘verdwaalboek’. Omringd door gekleurde paaltjes en paddenstoelen probeert Jansen van Galen telkens weer in de Nederlandse natuur de weg kwijt te raken. Voor aspirant-verdwalers geeft hij als tip: “Wie tegenwoordig wil verdwalen, moet alle hulpmiddelen ongebruikt laten en het fijne filigreinwerk van aanwijzingen en routes dat Nederland overdekt opzettelijk negeren. De bewuste verdwaler moet een aanhanger worden van wat Piet Grijs, alias Hugo Brandt Corstius, ooit in Vrij Nederland het ‘foutisme’ doopte: bij elke keuzemogelijkheid expres de verkeerde kiezen.” Burgerlijke ongehoorzaamheid, daar houd ik van en daar heeft het ‘opzettelijk verdwalen’ ook wel iets van weg (als je zo braaf bent als ik).
Maar als je ‘geluk’ hebt, dan overkomt het verdwalen je gewoon. Een heleboel verdwaalverhalen komen in dit boek voorbij, van een vader en zoon die door mist overvallen zitten te verkleumen in een schemerig herfstbos, de wadlopers die ’s nachts een hele vloed lang op een zandbank moeten staan, tot hun heupen in het water, en hysterische tieners die een dropping mentaal niet doorstaan en huilend bij een boerin aanbellen om 3.00 ’s nachts.
Ik ging meteen in mijn geheugen graven naar mijn eigen verdwaalervaringen. Ik zou mijzelf willen classificeren als een zeer makkelijke verdwaler. Als ik in de Kalverstraat een winkel uitkom ben ik al dermate gedesoriënteerd dat ik wel eens eerst de verkeerde kant van de straat insla. De natuur schikt mij om die reden nogal af, maar na het aanstekelijke enthousiasme en de beeldende manier waarop Jansen van Galen over de landschappen schrijft waar hij doorheen (ver)dwaalt, begin ik toch stiekem wel zin te krijgen in een ommetje dat uit de hand loopt.
De paradox uit de titel zit zeker ook in de ervaring van verdwaald zijn zelf. Als alles goed afloopt (en negen van de tien keer loopt het goed af) kun je terugkijken op het verdwalen als “lastig, vervelend, beangstigend soms, maar ook met de sensatie dat je dit in Nederland nog mee kunt maken, een vorm van bevrijding”. Al is Jansen van Galen wars van neuzelig filosoferen of de zoektocht naar ‘de diepere betekenis’ van het wandelen, hier geeft hij toch wel een overtuigende oproep om de gebaande paden eens achter je te laten en lekker te gaan dolen: bevrijding door verdwaling!
Op donderdag 25 september is John Jansen van Galen te gast bij ons, voor een avond rond dit boek, waarin we ook de bezoekers van harte uitnodigen om hun eigen verdwaalverhalen te komen vertellen.
Waar een wil is, is geen weg € 16,99
