April is de maand van de filosofie

Elk jaar weer word ik overvallen door de maand van de filosofie. Net als we onze blik naar buiten richten, de lentelucht opsnuiven en onze sombere gedachten als spinnenwebben naar buiten vegen, richt het boekenvak zich op de binnenwereld.

Waarmee niet gezegd is dat filosofie niet in de buitenlucht kan plaatsvinden. In tegendeel. Socrates en Plato voerden hun filosofische dialogen bij voorkeur op straat of tijdens hun wandelingen. Ook Nietzsche filosofeerde tijdens het wandelen, sterker nog: emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek Paul van Tongeren beweert dat we sommige boeken van Nietzsche het beste kunnen begrijpen door het lezen ervan met wandelen te combineren. (Terwijl ik dit schrijf doemt een filosofische wandeling in de maand van de filosofie 2017 op…)

Over Nietzsche en zijn denken schreef filosoof Rüdiger Safranski een geweldige biografie. Dit is een van de meest toegankelijke boeken over deze denker en zijn denkbeelden. Safranski ontdoet Nietzsche van de interpretatie en duiding van anderen en laat tegelijkertijd zien hoe anderen door Nietzsche zijn beïnvloed. Hij laat zien hoe leven en denken van Nietzsche met elkaar samenhangen. Wordt Nietzsche hierdoor een eitje? Nee. Maar wel begrijpelijker en des te fascinerender.
Nietzsche, een biografie van zijn denken verscheen voor het eerst in 2000, maar werd onlangs in een frisse vormgeving herdrukt. (17,50)

Vrijwel tegelijkertijd verscheen Tijd. Hoe tijd en mens elkaar beïnvloeden, een nieuw werk van Safranski. Hij houdt in dit boek een pleidooi voor aandacht en bezinning. Aan de hand van een historische verkenning van opvattingen over tijd en beleving van tijd (verveling, bijvoorbeeld) en een vogelvlucht perspectief op de biologische eigenschappen van tijd betoogt hij dat het tijd hóórt te kosten om een ervaring te verwerken en als die tijd er niet is, wordt de ervaring minder waard.
(Een overweging die goed past bij de cursus Zinnig leven voor beginners!)
Zeer de moeite waard, volgens mij. (21,99)

Eveneens herdrukt: Hannah Arendt’s beroemdste en meest controversiële werk Eichmann in Jeruzalem, de banaliteit van het kwaad. In opdracht van The New Yorker woonde Arendt het proces tegen Adolf Eichmann bij, de man die verantwoordelijk was voor het transport tussen ghetto’s en vernietigingskampen. Haar verslag bood inzicht in het dagelijkse verloop van het proces, maar ook in de grote onderwerpen die erachter schuilgingen: het wezen van de gerechtigheid, de houding van het joodse leiderschap onder het naziregime, en het meest omstreden onderwerp van alle: de ware aard van het kwaad. (17,50)

Uiteraard hebben we het essay van de maand van de filosofie, De vrijheid van de grens van Paul Scheffer (4,95). Nu actueler dan ooit, nu Nederland gekozen heeft voor een gesloten Oostgrens van Europa.

Nog een paar uitgelichte titels uit onze filosofiecollectie:

Wilhelm Schmid – Een kleine filosofie van het ouder worden (12,90) Letterlijk klein is deze filosofie. 123 ruim opgezette pagina’s in een boekje van 11 bij 19 cm. Compactheid is een weinig voorkomende deugt bij filosofen. Schmid stelt gelatenheid voor ten overstaande van ouder worden. Hij hekelt de ideologie van de eeuwige jeugd: men moet niet altijd alles willen beïnvloeden, maar juist sommige dingen op zijn beloop laten. Dit boek is eerder uitgegeven onder de titel ‘Gelatenheid’.

Carolien Ceton (red.) – Vrouwelijke filosofen (17,50) Een historisch overzicht van 67 vrouwelijke filosofen van de oudheid tot nu, met veel aandacht voor nederlandse filosofen.

Stine Jensen – Go east (18,99) Een filosoof reist door de wereld van yoga, mindfulness en spiritualiteit.

Paul van Tongeren – Het Europese nihilisme: Friedrich Nietzsche over een dreiging die niemand schijnt te deren. (19,95) Van Tongeren is groot Nietzsche-specialist en in dit boek grijpt hij het nihilisme aan om bepaalde gedachten uit Nietzsches werk te duiden. Tegelijkertijd duidt hij het nihilisme door het gedachtengoed van Nietzsche, en dat van anderen. De centrale vraag is steeds hoe het kan dat wij niet verontrust lijken over datgene wat volgens Nietzsche de onheilspellendste gebeurtenis aller tijden is?

Martha Nussbaum – De breekbaarheid van het goede (25,-) Een vaak over het hoofd gezien standaardwerk over ethiek. Niet alleen een gedegen filosofische studie, maar vooral ook een prachtig boek over hoe moeilijk goed leven is. Nussbaum bestudeert in dit boek de filosofen uit de Griekse oudheid, op het gebied van goed leven, maar constateert dat juist de Griekse tragedies ons verder helpen.